این جنس بیش از 7 گونه درجنگلهای شمالی ، دامنه های البرز ، ارتفاعات کرج ، چالوس ، آذربایجانبویژه اطراف ارومیه و نواحی مرکزی و پایین ارتفاعات بختیاری جنوب وفارس دارد. گونه خوراکی آن همان پیروس کومونیس است که واریتههایپرورشی زیادی به نامهای محلی گلابی ، امرود و ... وجود دارد. از تمامقسمتهای گلابی مانند برگهای جوان ، پوست و ساقه میوه آن استفاده طبیبه عمل میآید.
انواع گلابی
گلابی انواع و اقسام کوچک ، بزرگ ، سبز و زرد وگلگون و مخروطی و ته گرد دارد. یک نوع گلابی ترش و میخوش و بقیه شیرینیا گس میباشد. یک نوع جنگلی دارد که در کهکلویه زیاد است و تخم زیادیدارد و میوه آن قابل استفاده نیست فقط تخم آن را به نام انجوجکمیفروشند و برای اینکار میوه را در زیر خاک میکنند و پس از آنکه کهپوسید تخمهای آن را بیرون آورده و پس از شستن خام یا بو دادهمیفروشند. در گیلان یک نوع گرد گلابی به نام خج معروف است که به علتسفتی قابل خوردن نیست، ولی با آن بهترین مربا را میتوان تهیه کرد.
ترکیبات شیمیایی
برگهای جوان درخت گلابی دارای موادی مانندتانن،گلوکزیدوهیداروکسنونمیباشد. برگهای خشک درختگلابی دارایاسید اورسولیکاست دانه گلابی دارای مادهای به نامآمیگدالینو مقداری روغنمیباشد.
خواص میوه گلابی
- گلابی سنگ مجاری ادرار را دفع میکند.
- آرام بخش و تببر است.
- در رفع عفونت مجرای ادرار موثر است.
- مقوی بدن است.
- تشنگی را برطرف میکند.
- سوزش مثانه و مجرای ادرار را رفع میکند.
- چون قند گلابیگلوکز است بنابراین آنهایی که مبتلا به مرض قند هستند میتوانند از آناستفاده کنند و برای آنها مضر نیست.
- برای دفع سموم بدن بسیار موثر است.
- برای پایین آوردنفشار خونباید مدت چند روزفقط گلابی مصرف کنید و غذای دیگر نخورید. البته این رژیم باید تحتنظر دکتر انجام گیرد و با اجازه پزشک متخصص باشد.
خواص دیگر قسمتهای درخت گلابی
- برگ و شکوفه درخت گلابی از نظر طب قدیم ایران سرد و خشک است.
- شکوفه درخت گلابی مقوی معده است و خونریزی و اسهال را بندمیآورد.
- در مورد ورم چشم از ضماد شکوفه گلابی استفاده کنید.
- تخم گلابی ضد کرم معده و روده است.
- دم کرده برگ گلابی برای رفعاسهالمفید است.
- برای دفع سنگ کلیه 50 گرم برگ گلابی را با 50 گرم پوست سیب در یکلیتر آب جوش ریخته و به مدت 20 دقیقه دم کنید و آن را بتدریج بنوشید.
- برای شستشوی زخمها 50 گرم پوست ساقه درخت گلابی را در یک لیتر آبریخته و بگذاری چند دقیقه بجوشد و سپس آنرا کم کم بنوشید.
خواص آب گلابی
شیره گلابی خاصیت مدر ، تصفیه کننده خون ، دفعکننده اسید اوریک و تامین کننده عناصر معدنی مورد نیاز بدن دارد. مصرفآن در بیماریهای مختلف مانند انواع کم خونیها ، خستگی عمومی و بیماریسل اثرات مفیدی دارد. ضمنا به علت قابض بودن در رفع اسهالهای سادهاثرات درمانی دارد.
مضرات
اسراف در خوردن گلابی برای سرد مزاجان و اشخاصی که معدهضعیف دارند موجب نفخ معده میشود و اینگونه اشخاص باید آن را با مربایزنجبیل بخورند.